Γενηθήτω το θέλημά ΜΟΥ!

Κάποτε ένας χριστιανός πήγε σε ένα γέροντα να τον παρακαλέσει να προσευχηθεί στον Θεό για να του πραγματοποιήσει κάποια χάρη που ζητούσε. Αφού επέμενε, ο γέροντας άρχισε να προσεύχεται:

"Πάτερ ἡμών ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς,ἀγιασθήτω τὸ όνομά Σου, ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου, γενηθήτω τὸ θέλημά ΜΟΥ "

-Μα τι λες γέροντα, δε λέει έτσι!

-Μα εσύ παιδί μου, του είπε ο γέροντας , δε ζητάς να γίνει το θέλημα του Θεού, αλλά το δικό σου!
Ο χριστιανός το κατάλαβε και μετανόησε...

Πηγή: Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου του Νέου Θηβών

30 Νο­ε­βρί­ου 2014 - Τοῦ Ἁ­γί­ου Ἀ­πο­στό­λου Ἀν­δρέ­ου

ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

Ἀ­ριθ­μὸς 48

Τοῦ Ἁ­γί­ου Ἀ­πο­στό­λου Ἀν­δρέ­ου

30 Νο­ε­βρί­ου 2014

Ἰ­ω­άν­νου α΄ 35 - 52

Μὲ τὸ κλεί­σι­μο τοῦ φθι­νο­πώ­ρου, ἀ­γα­πη­τοί μου ἀ­δελ­φοί, σή­με­ρα 30 Νο­εμ­βρί­ου, γι­ορ­τά­ζου­με τὴ μνή­μη τοῦ ἁ­γί­ου Ἀ­πο­στό­λου Ἀν­δρέ­α.

Διαβάστε περισσότερα »

ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Ευχή εις τό Άγιον Πνεύμα

Σοί τω μόνω αγαθώ και παναγίω και ζωοποιώ Πνευματι προσπίπτω έγώ ό πάσης τιμωρίας ένοχος, και πάσης κολάσεως υπεύθυνος. Σέ τήν αίδιον και όντως ζωήν, τό αληθινόν και ανέσπερον φως, τόν Κύριόν μου και Θεόν, ικετεύω μή εις τέλος καταβολή με ό έξ εναντίας, άλλα συ βασίλευσον έν εμοί, ή παντοδύναμος και ανεκφώνητος δύναμις, (τό υπερπλήρες και απερίληπτον καί ανέκβατον κράτος, ή πάσα αγαθότης καί παντός αγαθού καί καλού αιτία. Τό ανακαινίζον πάσαν φύσιν της κτίσεως, έξ ου οι ασθενείς ισχυροί, παρ' ου ή αναγέννησις ημών καί ανάπλασις καί πάσα επίγνωσις. Παρ' ου τόν λυτρωτήν ημών καί Σωτήρα Κύριον οράν φωτιζόμεθα, δι' ού τά πάντα ζώσι καί διαμένουσι, ή άρρητος σοφία, ή υπέρ αίσθησιν γνώσις, ή απερινόητος έλλαμψις, ή πάσα ζωή, ή πάσα δύναμις, ή πάσα δόξα, ό πάντων προνοητής καί ελεήμων Θεός).

Καί όλον σοί γενέσθαι, καί ζην με του λοιπού κατά τό σόν ευδόκησον θέλημα ανέγειρόν μου τά μέλη ά κατέρραξεν η αμαρτία, φώτισόν μου τήν καρδίαν ήν εσκότισεν η πονηρά επιθυμία, καί τήν νεκρωθείσαν ψυχήν μου ταίς αμαρτίαις ανάστησον. Παύσόν μου των παθών τάς τρικυμίας, ελέησόν μου τήν πενίαν καί συνέτισαν μου τήν αναισθησίαν, ρύσαί με από παντός πολέμου ένδοθεν ή έξωθεν επισυνιστώτός μοι, ρύσαί με άπό παντός έργου πονηρού, καί συγχώρησον πάντα τά της εμής παρανομίας πλημμελήματα, και ένθου έν εμοί τήν σήν τελείαν άγάπην.

Έγγραψον το όνομα του δούλου σου έν βίβλω ζωής, και χάρισαί μοι τέλος αγαθόν, όπως αράμενος νίκος κατά του διαβόλου, προσκυνήσω ανεπαισχύντως ενώπιον του θρόνου της βασιλείας σου. Γενέσθω σοι η καρδία μου, Δέσποτα, γή αγαθή, δεχόμενη σπόρον καλόν, και δροσίσαι η χάρις σου είς αυτήν δρόσον ζωής αιωνίου, θερίσαι δέ η χάρις σου έξ αυτής δράγμα καλόν, προσκύνησιν μετά κατανύξεως, εγκράτειαν, αγρυπνίαν, δάκρυα. Επίστρεψον, ψυχή μου, είς τήν ανάπαυσίν σου τη νηστεία, επίστρεψον, ψυχή μου, είς τήν μάνδραν του παραδείσου τη κακοπαθεία και θλίψει.

Ευρεθείη ή ψυχή μου, Κύριε, έν τω φωτί σου εκείνω τω ανεκλαλήτω μετά του χορού των αγίων σου.

Ναί, Δέσποτα των απάντων, ακατάληπτε και ακατανόητε, επάκουσόν μου του αχρείου και αναξίου δούλου σου, ευόδωσόν με διελθείν και διανύσαι τήν στενήν και τεθλιμμένην οδόν, Ίνα αξιωθώ τυχείν των επαγγελιών σου, και κράζω έν τρυφή παραδείσου.

Δόξα Πατρί αθανάτω, καί Υίώ αθανάτω καί Πνεύματι αγίω αθανάτω, μεγαλοπρέπεια, προσκύνησις, είς τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. χαρᾶς. Νά Τοῦ πεῖ τό ὁλόθερμο «εὐχαριστῶ» της γιά τόν «ἄγγελο», τόν Πνευματικό της, πού ἀποκύλισε τόν λίθο ἀπʼ τήν ψυχή της. Νά Τοῦ πεῖ τό πηγαῖο «εὐχαριστῶ» της, γιατί στόν ὠκεανό τῆς ἀγάπης Του ἔσβησε ἡ φωτιά πού ἔφερνε ἀσφυξία στήν ψυχή της.

Πηγή: Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος

Η ιστορία και η σημασία του κομποσχοινιού

π. Παΐσιος ο Αγιορείτης

- Γέροντα, ποιά σημασία έχει το κομποσχοίνι;

- Το κομποσχοίνι είναι μια κληρονομιά, μια ευλογία, που μας έχουν αφήσει οι Άγιοι Πατέρες μας. Και μόνο γι’ αυτό έχει μεγάλη αξία. Βλέπεις, σε κάποιον αφήνει ο παππούς του μια κληρονομιά ένα ασήμαντο πράγμα και το έχει μετά σαν φυλαχτό, πόσο μάλλον το κομποσχοίνι που μας το άφησαν κληρονομιά οι Άγιοι Πατέρες!

Παλιά, που δεν υπήρχαν ρολόγια, οι μοναχοί μετρούσαν την ώρα της προσευχής με το κομποσχοίνι, αλλά οι κόμποι του κομποσχοινιού ήταν απλοί. Κάποτε ένας ασκητής έκανε πολύ αγώνα, πολλές μετάνοιες κ.λπ., και ο διάβολος πήγαινε και έλυνε τους κόμπους του κομποσχοινιού του. Έκανε – έκανε μετάνοιες ο καημένος και απέκαμε, γιατί δεν μπορούσε να τις μετρά, αφού ο διάβολος του έλυνε συνέχεια τους κόμπους. Τότε παρουσιάσθηκε Άγγελος Κυρίου και του δίδαξε πώς να πλέκη τους κόμπους, ώστε σε κάθε κόμπο να σχηματίζωνται εννέα σταυροί. Ο διάβολος μετά, ο οποίος τρέμει τον σταυρό, δεν μπορούσε να τους λύση. Έτσι κάθε κόμπος του κομποσχοινιού έχει εννέα σταυρούς, που συμβολίζουν τα εννέα τάγματα των Αγγέλων.
 

- Γέροντα, τι σημαίνουν οι τριάντα τρεις, οι πενήντα, οι εκατό και οι τριακόσιοι κόμποι που έχουν τα κομποσχοίνια;

- Μόνον ο αριθμός τριάντα τρία είναι συμβολικός συμβολίζει τα τριάντα τρία χρόνια που έζησε ο Χριστός επάνω στην γη. Οι άλλοι αριθμοί απλώς μας βοηθούν να μετράμε τις μετάνοιες που κάνουμε ή πόσες φορές θα πούμε την ευχή.

Μερικές μηχανές έχουν ένα σχοινί με μια χειρολαβή στην άκρη και, όταν θέλης να τις βάλης μπρος, τραβάς μερικές φορές το σχοινί με δύναμη, μέχρι να ξεπαγώσουν τα πνευματικά λάδια. Έτσι και το κομποσχοίνι είναι το σχοινί το οποίο τραβάμε μία - δύο - πέντε - δέκα φορές και ξεπαγώνουν τα πνευματικά λάδια και παίρνει μπρος η πνευματική μηχανή της αδιάλειπτου προσευχής, οπότε δουλεύει μετά μόνη της η καρδιά στην ευχή. Αλλά, και όταν η καρδιά πάρη μπρος στην ευχή, και πάλι δεν πρέπει να καταργήσουμε το κομποσχοίνι, για να μην παρακινηθούν και άλλοι να το καταργήσουν, ενώ δεν πήρε ακόμη μπρος η καρδιά τους στην ευχή.

- Όταν, Γέροντα, κρατώ το κομποσχοίνι μου και λέω την ευχή μηχανικά, μήπως υπάρχει κίνδυνος ανθρωπαρέσκειας;

- Αν κάνης κομποσχοίνι εξωτερικά από ανθρωπαρέσκεια, ακόμη και τα χέρια σου να ξεφλουδίσης, σε τίποτε δεν θα σε ωφελήση. Μόνον κούραση θα σου φέρη και την ψευδαίσθηση ότι δήθεν ασχολείσαι με την νοερά προσευχή.

- Γέροντα, εγώ δεν έχω συνηθίσει να κρατώ κομποσχοίνι.

- Το κομποσχοίνι να το κρατάς, για να μην ξεχνάς την ευχή, την οποία πρέπει να εργάζεσαι εσωτερικά, στην καρδιά. Όταν μάλιστα βγαίνης από το κελλί σου, να θυμάσαι ότι ο εχθρός είναι έτοιμος για επίθεση. Γι’ αυτό, να μιμήσαι τον καλό στρατιώτη που βγαίνοντας από το πολυβολείο έχει πάντοτε «ανά χείρας» το αυτόματο όπλο. Το κομποσχοίνι έχει μεγάλη δύναμη είναι το όπλο του μοναχού και οι κόμποι είναι σφαίρες, που θερίζουν τα ταγκαλάκια.

«Περί Προσευχής», Λόγοι ζ'

Πηγή: Αγάπη εν Χριστώ

Κυριακή ΚΔ΄(Λουκά Θ'): «... ο Χριστός είναι για μας ειρήνη.»

Το σημερινό Αποστολικό Ανάγνωσμα αγαπητοί μου αδελφοί, προέρχεται από την επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους χριστιανούς της Εφέσου. Πριν όμως εμβαθύνουμε στο περιεχόμενό του ας το ξανακούσουμε με πιο απλά λόγια στην καθημερινή μας γλώσσα.

Γράφει ο Απόστολος Παύλος:  «Αδελφοί μου, πραγματικά ο Χριστός είναι για μας η ειρήνη. Αυτός έκανε τους δύο αντιμαχόμενους κόσμους έναν λαό και γκρέμισε με τον σταυρικό του θάνατο ό,τι σαν τείχος τους χώριζε και προκαλούσε έχθρα μεταξύ τους. Κατήργησε δηλαδή τον ιουδαϊκό νόμο των εντολών και των διατάξεων, για να δημιουργήσει με το έργο Του από τα δύο εχθρικά μέρη, από τους Ιουδαίους και τους εθνικούς, μία νέα ανθρωπότητα, φέρνοντας την ειρήνη. Κι αφού θανάτωσε με τον Σταυρό Του την έχθρα, ένωσε τους δύο πρώην εχθρούς σε ένα σώμα και τους συμφιλίωσε με τον Θεό. Έτσι, ο Χριστός ήρθε κι έφερε το χαρμόσυνο μήνυμα της ειρήνης σ’ εσάς τους εθνικούς, που ήσασταν μακριά από το Θεό, και σε σας τους Ιουδαίους, που ήσασταν κοντά του. Πραγματικά, διά του Χριστού μπορούμε μ’ ένα πνεύμα και οι δύο, εθνικοί και Ιουδαίοι, να πλησιάσουμε τον Πατέρα. Δεν είστε, λοιπόν, πια ξένοι και χωρίς δικαιώματα, αλλά ανήκετε στον λαό του Θεού, στην οικογένεια του Θεού. Προστεθήκατε κι εσείς στο οικοδόμημα που έχει θεμέλιο τους αποστόλους και τους προφήτες, κι ακρογωνιαίο λίθο Αυτόν τον ίδιο τον Χριστό. Μ’ αυτόν, ολόκληρο το οικοδόμημα δένεται και μεγαλώνει, ώστε να γίνει ναός άγιος για τον Κύριο. Ο Κύριος οικοδομεί κι εσάς μαζί με τους άλλους, για να γίνετε πνευματική κατοικία του Θεού»(Εφεσίους, κεφ. 2, στίχ. 14-22).
  

Ζούσαν οι χριστιανοί της Εφέσου μέσα σε ένα πολύ αρνητικό γι’ αυτούς  περιβάλλον, όπου κυριαρχούσε ο θρησκευτικός φανατισμός. Αντιμετωπίζονταν με εχθρότητα από το θρησκευτικό κατεστημένο -ειδωλολατρικό και ιουδαϊκό-, βάζοντας πολλές φορές σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή τους. Κι αυτά προκαλούσαν όπως ήταν φυσικό, έντονο προβληματισμό για το πώς θα έπρεπε οι ίδιοι να τα αντιμετωπίσουν ή και να αντιδράσουν.

Στον προβληματισμό τους, απαντά ο Απόστολος του Θεού της ειρήνης, καλώντας τους να αντιμετωπίσουν πνευματικά τη δοκιμασία. Τους παρακινεί να στραφούν προς το γλυκύτατο πρόσωπο του Ιησού Χριστού που «...πραγματικά είναι για μας η ειρήνη» μια που «...γκρέμισε με τον σταυρικό του θάνατο ό,τι σαν τείχος τους χώριζε και προκαλούσε έχθρα μεταξύ τους... για να δημιουργήσει με το έργο Του ... μία νέα ανθρωπότητα, φέρνοντας την ειρήνη».  Όμως δεν σταμάτησε εκεί. «Κι αφού θανάτωσε με τον Σταυρό Του την έχθρα, ένωσε τους ...πρώην εχθρούς σε ένα σώμα και τους συμφιλίωσε με τον Θεό». Έτσι κατόρθωσε ο Ιησούς να επιτευχθεί η πραγματική ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους και μεταξύ ανθρώπων και Θεού.

Θα αναρωτιόταν όμως κανείς: «μα ποιά ειρήνη πέτυχε ο Χριστός; παντού γύρω μας κυριαρχεί ο πόλεμος και οι διαμάχες; για ποια ειρήνη μας μιλάτε;». Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος απαντά στην εύλογη αυτή απορία λέγοντας: «Ως ειρήνη εννοώ όχι εκείνη του απλού χαιρετισμού, ούτε εκείνη των συμποσίων, αλλά την κατά Θεό ειρήνη, την ειρήνη της πνευματικής ομόνοιας». Και κάπου αλλού λέει: «Ειρήνη δεν είναι μόνο αυτή η αισθητή, αλλά κι αυτή που βρίσκεται υψηλότερα απ’ αυτή κι απ’ την οποία γεννιέται αυτή κι εύχεται να μη φιλονικεί η ψυχή με τον εαυτό της, εισάγοντας μέσα της τον πόλεμο των παθών».  Συνεπώς όταν μιλάμε εδώ για ειρήνη, εννοούμε κυρίως την εσωτερική μας ειρήνη, αυτή που μόνο η αγάπη προς τον Θεό και το συνάνθρωπο μπορεί να μας εξασφαλίσει.

Γιατί τι είναι αυτό που προκαλεί τις διαμάχες μεταξύ των ανθρώπων; Δεν είναι ο εγωισμός του ανθρώπου; Και ο εγωισμός δεν είναι η αρρωστημένη αγάπη στον εαυτό μας και συγχρόνως η έλλειψη αγάπης για τους γύρω μας και το Θεό μας; Όταν λοιπόν με την ανακαινιστική δύναμη του Χριστού κατορθώσουμε να αποκαταστήσουμε μέσα μας την αγάπη, δεν θα επιτύχουμε συγχρόνως και την εσωτερική μας ειρήνη; Κι αν γίνει αυτό τότε δεν θα πάψουν οι συγκρούσεις μεταξύ μας, οι πόλεμοι και όλα τα κακά; Να λοιπόν πού βρίσκεται η λύση, στην επίτευξη της εντός μας ειρήνης.

«Γι’ αυτό -σύμφωνα πάλι με τον ιερό Χρυσόστομο- προσευχόμαστε και λέμε παρακαλώντας για «άγγελο ειρήνης» και παντού ζητούμε ειρήνη. Γιατί τίποτα δεν είναι ίσο προς αυτήν. Στις Εκκλησίες ζητούμε ειρήνη, στις προσευχές, στις παρακλήσεις, στις προσφωνήσεις και ο προεστώς της Εκκλησίας δίνει αυτήν και μία και δύο και τρεις και πολλές φορές, λέγοντας, «ειρήνη πάσι». Γιατί; Γιατί αυτή είναι η μητέρα όλων των αγαθών, αυτή είναι προϋπόθεση της χαράς». Ας προσπαθήσουμε κι εμείς αδελφοί μου να την επιτύχουμε με τη χάρη του Θεού. Αμήν.

αρχιμ.Διονύσιος Ανθόπουλος

Πηγή: Με παρρησία...

Γεννηθήτω το θέλημά Σου…

Φιλάνθρωπε Κύριε, δεν λησμόνησες τον αμαρτωλό δούλο σου, αλλά γεμάτος έλεος με είδες από τη δόξα σου και μου εμφανίστηκες με ακατάληπτο τρόπο! Εγώ, πάντοτε σε προσέβαλλα και σε λυπούσα. Συ όμως, Κύριε, για τη μικρή μου μετάνοια μου έδωσες να γνωρίσω τη μεγάλη σου αγάπη και την άμετρη αγαθότητά σου.
Το ιλαρό και πράο βλέμμα σου έθελξε την ψυχή μου. Τί να σου ανταποδώσω, Κύριε, ή ποιόν αίνο να Σου προσφέρω; Συ δίνεις τη χάρη σου, για να καίγεται αδιάλειπτα η καρδιά μου από αγάπη, και δεν βρίσκει πια ανάπαυση ούτε νύχτα ούτε μέρα από τη θεϊκή αγάπη. Η θύμησή σου θερμαίνει την ψυχή μου, που τίποτε στη γη δεν την αναπαύει εκτός από Σένα. Γι’ αυτό με δάκρυα Σε ζητώ, και πάλι ποθεί ο νους μου τη γλυκύτητά σου… Κύριε, δώσε μου να αγαπώ μόνον Εσένα. Συ με έπλασες, Συ με φώτισες με το άγιο Βάπτισμα, Συ συγχωρείς τα αμαρτήματά μου και μου δίνεις τη χάρη να κοινωνώ το τίμιο Σώμα και Αίμα σου. Δώσε μου τη δύναμη να μένω πάντα κοντά σου. Κύριε, δώσε μου τη μετάνοια του Αδάμ και την άγια ταπείνωσή σου.Αμήν

Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου

Πηγή: lllazaros

23 Νοεμβρίου 2014 - Κυριακὴ Θ΄ Λουκᾶ

ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

Ἀ­ριθ­μὸς 47

Κυ­ρια­κὴ Θ΄ Λου­κᾶ

23 Νο­ε­βρί­ου 2014

Λου­κᾶ ιβ΄ 16 - 21

Ὁ ζῆ­λος τοῦ ἀν­θρώ­που, ἀ­γα­πη­τοί μου ἀ­δελ­φοί, ὄ­χι γιὰ τὸν ἀ­λη­θι­νὸ πλοῦ­το ποὺ κα­τα­ξι­ώ­νει τὴν ὕ­παρ­ξή του ὡς «εἰ­κό­να τοῦ Θε­οῦ» ἀλ­λὰ γιὰ τὴν ἐ­ξα­σφά­λι­ση ὑ­λι­κῶν στη­ριγ­μά­των, τὸν ἀ­φή­νει πολ­λὲς φο­ρὲς με­τέ­ω­ρο καὶ ξε­κρέ­μα­στο μὲ φο­βε­ρὲς πα­ρε­νέρ­γει­ε­ς ὡς πρὸς τοὺς προ­σα­να­το­λι­σμούς του.

Διαβάστε περισσότερα »

ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

16 Νοεβρίου 2014 - Τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου

ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

Ἀ­ριθ­μὸς 46

Τοῦ Εὐ­αγ­γε­λι­στοῦ Ματ­θαί­ου

16 Νο­ε­βρί­ου 2014

Ματ­θαί­ου η΄ 9 - 13

Συγ­κι­νη­τι­κὴ καὶ ἀ­πο­κα­λυ­πτι­κὴ πα­ρου­σι­ά­ζε­ται, ἀ­γα­πη­τοί μου ἀ­δελ­φοί, ἡ πε­ρι­γρα­φὴ τῆς κλή­σε­ως τοῦ ἁ­γί­ου ἀ­πο­στό­λου καὶ εὐ­αγ­γε­λι­στὴ Ματ­θαί­ου ποὺ σή­με­ρα ἡ ἁ­γί­α Ἐκ­κλη­σί­α μας ἑ­ορ­τά­ζει τὴ μνή­μη του.

Διαβάστε περισσότερα »

ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Προσευχή υπέρ της εσωτερικής γαλήνης

Μία προσευχή που βοηθά στον αυτοέλεγχο, την ηρεμία και την γαλήνη…

Θεέ μου, κάνε με να έχω ευγένεια.

Όταν οι πόρτες δίπλα μου βροντούν, βοήθησέ με να μιλώ ήρεμα.

Όταν οι απαιτήσεις των άλλων ξεπερνούν την αντοχή μου, δώσε γλυκύτητα στη φωνή μου.

Όταν έχω να κάνω με τους άλλους που με πληγώνουν, δώσε μου τη σιωπή της ταπεινοφροσύνης.

Νάναι η φωνή μου απαλή όταν υπογραμμίζει, νάναι τρυφερή όταν υποδεικνύει, έτσι που να εγγίζει χωρίς να ξεσκίζει. Να εισχωρεί στην καρδιά χωρίς να ματώνει.

Ας έχω θεέ μου, ισορροπία στις μικρές αναποδιές και στα μεγάλα προβλήματα. Ας συνειδητοποιήσω πως η ευγένεια είναι η δύναμη και όχι ο πόλεμος που καταρρακώνει την αξιοπρέπεια των άλλων και θάβει την δική μου υπόληψη.

Ας μην καταναλίσκω πολύτιμη ενέργεια με την διαπεραστική, άγρια φωνή μου, που μόνο θύελλες ξεσηκώνει και καμία λύση δεν δίνει.

Μαλάκωσε, Σε παρακαλώ, τις τραχιές άκρες του χαρακτήρα μου, που απομακρύνουν τους δικούς μου από τη φωλιά τους.

Προτού σερβίρω την συνταγή του σωστού, ας έρθω στη θέση του άλλου για να προλάβω τον εαυτό μου να μη χειρονομεί ανεξέλεγκτα, αλλά να κατανοεί για να βοηθήσει.

Οι ευγενικοί μου τρόποι, ας δημιουργούν κλίμα εύκρατο στο σπιτικό μου για να ευδοκιμούν οι καρποί του Παναγίου Σου Πνεύματος.

Σε παρακαλώ, Θεέ μου, γέμισε το είναι μου με την Παρουσία Σου, για να μπορώ αληθινά να χαμογελώ και οι άλλοι να εκτονώνονται από την ένταση που τους δημιουργεί η καθημερινή ζωή.

Βοήθησέ με να έχω την δύναμη, ειλικρινά να επαινώ τα σωστά των άλλων, για ν᾿ αρχίσουν ν᾿ αγαπούν το τέλειο, το σεμνό, το ωραίο.

Ας μπορούσα νάχω έντονη πνευματικότητα αλλά διακριτική παρουσία για να διψάσουν το Άγιο και να αναζητήσουν Εσένα!

Ας μην εξάπτωμαι όταν δεν συμφωνούν μαζί μου, αλλά να χαίρωμαι την οντότητα που αποκτούν.

Ας μην απομακρύνωμαι από αγαπημένα μου πρόσωπα, όταν ζούν την ανεξαρτησία που δικαιούνται, αλλά μέσα στον δρόμο Σου.

Ας μην υπενθυμίζω, Κύριε, λάθη παλιά, για να μπορούν να να ξαναρχίζουν τον ωραίο τους αγώνα.

Ας έχω την σοφία να μην κάνω συγκρίσεις, για να μην μειώνω την αυτοπεποίθησή τους.

Καί όταν το πρόγραμμα της ημέρας μου παραβιάζεται, ας έχω την ευελιξία να προσαρμόζωμαι χωρίς να στενοχωρώ. Μού είπες, Κύριε, πως η ευγένεια είναι συνώνυμη της αγάπης. Δεν μου μένει, λοιπόν, παρά μέτρο αναφοράς μου νάναι ο Ύμνος της αγάπης του Αποστόλου Σου, κι έτσι με την ψυχή γεμάτη από τη δική Σου αγάπη, να φέρωμαι ευγενικά.

Βοήθησε, Κύριε!

Πηγή: Το σταυρουδάκι

Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δώρησέ μας ἀληθινή, δακρύβρεκτη μετάνοια

Γέροντας Εφραὶμ Φιλοθεΐτης

Ἐσὺ μᾶς ἔμεινες μοναδικὴ ἐλπίδα σωτηρίας. Εἶσαι ἡ ἀλήθεια μέσα σὲ τόσα ψέμματα. Εἶσαι ἡ χαρά μας μέσα σὲ τόσες θλίψεις. Εἶσαι ἡ λύτρωσίς μας μέσα σὲ τόση ἁμαρτία. Εἶσαι ἡ Εἰρήνη μέσα σ᾿ ἕναν κόσμο τόσο ταραγμένο. Εὐλαβικὰ Σὲ προσκυνῶ, δέσποζε ἐπὶ πάντων.

Πηγή: Το σταυρουδάκι

16 Νοεβρίου 2014 - Τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου

ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

Ἀ­ριθ­μὸς 46

Τοῦ Εὐ­αγ­γε­λι­στοῦ Ματ­θαί­ου

16 Νο­ε­βρί­ου 2014

Ματ­θαί­ου η΄ 9 - 13

Συγ­κι­νη­τι­κὴ καὶ ἀ­πο­κα­λυ­πτι­κὴ πα­ρου­σι­ά­ζε­ται, ἀ­γα­πη­τοί μου ἀ­δελ­φοί, ἡ πε­ρι­γρα­φὴ τῆς κλή­σε­ως τοῦ ἁ­γί­ου ἀ­πο­στό­λου καὶ εὐ­αγ­γε­λι­στὴ Ματ­θαί­ου ποὺ σή­με­ρα ἡ ἁ­γί­α Ἐκ­κλη­σί­α μας ἑ­ορ­τά­ζει τὴ μνή­μη του.

Διαβάστε περισσότερα »

ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ασυμβίβαστος με την έπαρση της εξουσίας. [13 Νοεμβρίου]

Μοναχός Μωϋσής ο Αγιορείτης

Γεννήθηκε το 354 στην Αντιόχεια υπό τον ανώτερο αξιωματικό Σεκούνδο και τη θαυμαστή Ανθούσα, που μόλις είκοσι ετών έμεινε χήρα. Έκανε τον Ιωάννη ν’ αγαπήσει μόνο την αρετή, όπως και η ίδια. Έλαβε σπουδαία μόρφωση. Σπούδασε ρητορική, νομική και φιλοσοφία. Ήταν δραστήριος, κοινωνικός, εργατικός, ευφυής, μνήμονας, θαρρετός και δίκαιος. Είχε μέσο ανάστημα, αραιές τρίχες, βαθουλωμένο πρόσωπο, πλατύ μέτωπο. Δεν ήταν τόσο ωραίος. Είχε όμως μια χρυσή γλώσσα και καρδιά, αληθινά Χρυσόστομος και χρυσόκαρδος.

Λέγουν, αυτοί που ξέρουν, ποτέ δεν βλαστήμησε, δεν είπε ψέματα, δεν κακολόγησε, δεν χλεύασε κανένα. Φιλάρετος, φιλάδελφος και φιλόθεος. Αυστηρός στον εαυτό του κι επιεικής στους άλλους. Κατάφερε να προσηλώνει τη διάνοιά του από νέος μόνο εκεί που ήθελε. Μόνο στο αγαθό. Όταν αργότερα στις ομιλίες του ύψωνε τη φωνή του δεν ήταν από θυμό και γιατί έχανε τον έλεγχό του, αλλά ήθελε να προκαλέσει την προσοχή και τη διόρθωση. Ήταν πάντως κάπως νευρικός ως χαρακτήρας. Ανοικτός τύπος, με ωραία οράματα, προγράμματα και σχέδια.
  

Αρκετά νέος κατευθύνθηκε στην έρημο, στην ησυχία της οποίας, με άσκηση και προσευχή, μελέτησε καλά τον εαυτό του. Η εντρύφηση των Γραφών του έδωσε ιδιαίτερα βαθιά γνώση, όπως φαίνεται στις πολλές ερμηνευτικές ομιλίες του. 

Η σκληρή ασκητική ζωή τον αρρώστησε σοβαρά και τον ανάγκασε να επιστρέψει στην πολύβουη πόλη. Χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τους αγίους Μελέτιο και Φλαβιανό. Λέγεται πως ήταν τόση η ευγλωττία του, που στα κηρύγματά του συνάζονταν όλη η πόλη, που από τον ενθουσιασμό τον διέκοπτε και τον καταχειροκροτούσε. Η λαμπρή ευφράδεια του τον ονόμασε Χρυσόστομο.

Μιλούσε πολύ για ελεημοσύνη, δικαιοσύνη, ταπεινοφροσύνη και μετάνοια. Υπήρξε ο μεγαλύτερος ιεροκήρυκας όλων των αιώνων. Τη δράση του δεν εξαντλούσε στο κήρυγμα. Οργάνωνε τη φιλανθρωπία, ασχολούνταν με τον καθένα προσωπικά και με τόλμη υποστήριζε άφοβα τους αδικημένους. Εκεί όμως που αναδείχθηκε άριστος ποιμένας και διδάσκαλος ήταν ο αρχιεπισκοπικός θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως. Απτόητος στιγμάτισε την αδικία, την υπερπολυτέλεια και την υποκρισία. Δίνοντας το καλό παράδειγμα εκποίησε τον πλούτο της αρχιεπισκοπής, για την ανέγερση πτωχοκομείων, νοσοκομείων και ξενώνων. Στάθηκε αυστηρός στους απρόσεκτους κληρικούς.

Ένας όσιος ελέγχει τους ανόσιους κι όταν ακόμη σιωπά. Δεν άργησε να έλθει ο φθόνος και η εχθρότητα κατά του αγίου αρχιεπισκόπου. Συνεργάσθηκε η κακία με τη ζήλεια και τη συκοφαντία και τον εξόρισαν μακριά. Ο λαός πήγε να ξεσηκωθεί. Ο Χρυσόστομος δεν τον άφησε. Υπέμεινε την αδικία με αταραξία και σιωπή. Ασυμβίβαστος με την έπαρση της εξουσίας ακολούθησε τον δρόμο της πικρής εξορίας. Σώζονται υπέροχες επιστολές του προς τους πιστούς μαθητές του από τον τόπο της εξορίας και ιδιαίτερη προς την εξαίρετη διακόνισσα Ολυμπιάδα.

Εξέπνευσε περίπου πενήντα ετών στα παγωμένα μάρμαρα μιας εκκλησίας στα Κόμανα του Πόντου λέγοντας: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν!» στις 14.9.407. Τα 23 από τα 33 έτη που βρίσκομαι στο Άγιον Όρος τα διέρχομαι στην Καλύβη του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Καθημερινά ασπάζομαι την εικόνα του και διατηρώ ακοίμητο το καντήλι του. Οι προκάτοχοι Γέροντες ανεπαύθησαν την ημέρα της μνήμης του στις 13 Νοεμβρίου.

Σε μέρες δύσκολες μας θυμίζει την ωραιότητα της φιλοθεΐας και φιλανθρωπίας, την αγριότητα της αδικίας και τη ντροπή της υποκρισίας. Αξίζει να θυμόμαστε κάποτε τέτοιες ιερές μορφές κι αγέρωχες ψυχές.

Πηγή: Θησαυρός Γνώσεων και Ευσέβειας

ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΙΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ "ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ" ΣΤΟ "ΟΜΗΡΕΙΟ" Π. Κ. Δ. ΧΙΟΥ

Διαβάστε εδώ το σχετικό Εγκύκλιο Σημείωμα

ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Εντυπωσιακή και υπερήφανη [ΒΙΝΤΕΟ- ΦΩΤΟ] Πλήθος κόσμου στην έπαρση της σημαίας 150 τ.μ. στο λιμάνι της Χίου

Με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη φιλαρμονική του Δήμου Χίου και παρουσία πλήθους κόσμου, αιρετών, στρατιωτικού αγήματος και της ΑΕΝ Χίου, συνοδεύτηκε η έπαρση της γιγαντιαίας σημαίας 150 τ.μ. στο Λιμάνι της Χίου.

Πρόκειται για μία πρωτοβουλία της Ιεράς Μητρόπολης Χίου στα πλαίσια του εορτασμού των 102ων Ελευθέριων του νησιού από τον Οθωμανικό ζυγό στις 11/11/1912.

Η σημαία που αναρτήθηκε με τη χρήση ειδικού γερανού, ελλείψει ειδικού ιστού τέτοιου που να μπορεί να αντέξει το μέγεθός της θα παραμείνει σε αυτή τη θέση μέχρι και την Τετάρτη και θα υψώνεται από εδώ και στο εξής σε κάθε εθνική επέτειο.

«Είναι μία σημαία για να σκεπάζει τη Χίο μας, το Αιγαίο μας, την πατρίδα μας. Και για να θυμηθώ και τον λόγο του ποιητή «Αυτή δεν είναι από πανιού λωρίδα καμωμένη, είναι από αίμα και καπνούς κι από φωτιά βγαλμένη»», ανέφερε στις δηλώσεις του ο Μητροπολίτης Χίου κ. Μάρκος.

 

Δείτε το φωτογραφικό υλικό εδώ

Πηγή: ΠΟΛΙΤΗΣ  ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν.Ἡ Πτῶσις τοῦ Ἑωσφόρου. (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ἡ πτῶσις τοῦ Ἑωσφόρου

«Ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ  τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα» (Λουκ. 10,18)

(Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, 8 Νοεμβρίου, ἡ ἁγία  μας Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν  ἑορτὴ τῶν ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων,  ἰδιαιτέρως δὲ τιμᾷ τοὺς  ἀρχιστρατήγους τοῦ οὐρανίου κόσμου  Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ. Ποιοί εἶνε οἱ  ἄγγελοι καὶ ποιό εἶνε τὸ ἔργο τους είπαμε ἄλλοτε. Τώρα θὰ δώσουμε ἀπάντησι  στὸ ἐρώτημα· Οἱ ἄγγελοι, ὡς ἐλεύθερα  πρόσωπα ποὺ ἦταν, ἔμειναν πιστοὶ στὸ Θεό;  Τί διδάσκει ἡ Ἐκκλησία ἐπ᾿ αὐτοῦ;

Οἱ ἄγγελοι ἀποτελοῦσαν στοὺς οὐρανοὺς  ἐννέα τάγματα. Καθένα ἀπὸ αὐτὰ εἶχε καὶ  ἰδιαίτερο ὄνομα. Ἀλλὰ δυστυχῶς ὅλοι οἱ  ἄγγελοι δὲν ἔμειναν πιστοὶ στὸ Θεό.  Ἕνας ἀπὸ αὐτούς, ἀρχάγγελος, ποὺ  ἔλαμπε στὸν οὐρανὸ σὰν τὸ ἄστρο τῆς  αὐγῆς, ὁ Ἑωσφόρος, αὐτὸς ποὺ ἦτο  παραπάνω καὶ ἀπὸ τὸν Μιχαὴλ καὶ τὸν  Γαβριήλ, αὐτὸς ὁ ἄγγελος ἔπεσε,  ἁμάρτησε. Ποιό ἦταν τὸ ἁμάρτημά του;  Μοιχεία; πορνεία;… Τέτοιο ἁμάρτημα δὲ᾿  μποροῦσε νὰ κάνῃ ἄγγελος, διότι εἶνε  ἄσαρκος καὶ ἀσώματος· τέτοια  ἁμαρτήματα δὲν προσιδιάζουν στὴν  ἀσώματο φύσι τῶν ἀγγέλων. Τὸ ἁμάρτημά  του ἦτο ἄλλο· ἦτο ἡ ὑπερηφάνεια!  Ὑπερηφανεύθηκε. Εἶπε στὸν ἑαυτό του,  ὅπως λέει ὁ Ἠσαΐας· «Θ᾿ ἀνεβῶ στὸν  οὐρανό, θὰ στήσω τὸ θρόνο μου πάνω ἀπὸ τὰ  ἀστέρια τοῦ οὐρανοῦ,… θ᾿ ἀνεβῶ πάνω  ἀπὸ τὰ σύννεφα, θὰ γίνω ὅμοιος μὲ τὸν  Ὕψιστο» (Ἠσ. 14,13-14). Αὐτὴ ἦτο ἡ  ὑπερήφανη σκέψι ποὺ ἐκυοφορήθη μέσα  στὴ διάνοια τοῦ Ἑωσφόρου. Καὶ μόλις τὸ  σκέφθηκε αὐτό, ἔπεσε ἀπὸ τὸ ὕψος  ἐκεῖνο. Ἔπεσε καὶ συνετρίβη. Καὶ  ἔκτοτε, ἀντὶ νὰ ὀνομάζεται Ἑωσφόρος,  ὠνομάσθηκε σατανᾶς.

Τὴ στιγμὴ ποὺ συνέβαινε ἡ πτῶσις τοῦ  Ἑωσφόρου στὸν οὐράνιο κόσμο, οἱ  ἄγγελοι πέρασαν ἀπὸ μία κρίσι  πνευματική, ἐὰν καὶ κατὰ πόσο πρέπει καὶ  αὐτοὶ νὰ μένουν πιστοὶ στὸ Θεό· διότι ἡ  θέσι τοῦ Ἑωσφόρου ἦτο ἐξαιρετική.  Κλονίστηκαν ἀρκετοί, καὶ τὸ ἕνα τρίτο  τῶν ἀγγέλων ἔπεσαν μαζί του.

Ἀλλὰ τὴν ὥρα ποὺ οἱ ἄγγελοι ἔπεφταν, τὴν  ὥρα ποὺ συνέβαινε τὸ τραγικὸ αὐτὸ  δυστύχημα, τότε ἕνας ἄλλος ἀπὸ τοὺς  ἀγγέλους, ὁ ἀρχιστράτηγος Μιχαήλ,  ἐσάλπισε στὸν οὐράνιο κόσμο καὶ εἶπε  ἐκεῖνο ποὺ ἀκοῦμε στὴν ἐκκλησία κάθε  Κυριακὴ μετὰ τὸ «Πιστεύω…», ὅταν  ἀρχίζει πλέον ἡ θυσία, τὸ κυριώτερο  μέρος τῆς θείας λειτουργίας. Τότε ὁ  διάκονος ἢ ὁ ἱερεὺς λέει· «Στῶμεν  καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου…». Αὐτὸ τὸ  «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου» τὸ  εἶπε γιὰ πρώτη φορὰ ὁ ἀρχάγγελος Μιχαὴλ  ὅταν ἔπεφτε ὁ Ἑωσφόρος καὶ οἱ ἄγγελοι  ποὺ τὸν ἀκολούθησαν. Ἔτσι τότε  συγκρατήθηκε ὁ ἀγγελικὸς κόσμος καὶ  ἔμεινε πλέον σταθερὸς στὸ θέλημα τοῦ  Θεοῦ.

Ἔπεσε ὁ σατανᾶς ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ  ἔγινε σκοτεινός, ἀπαισία ὕπαρξις. Αὐτὴ  τὴν πτῶσι ἐννοεῖ ὁ Χριστὸς σήμερα ὅταν  λέει· «Ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς  ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα» (Λουκ.  10,18). Εἶδα, λέει, τὸ σατανᾶ νὰ πέφτῃ ἀπὸ  τὸν οὐρανὸ σὰν ἀστραπή.

Ἀλλὰ δὲν εἶνε μόνο ἡ πτῶσις αὐτή. Ἔχει  καὶ ἄλλη πτῶσι ὁ σατανᾶς. Διότι, ἐνῷ  ἔπεσε ἀπὸ τὸν οὐρανό, δὲν ἔπαυσε ἐδῶ στὴ  γῆ νὰ ἐνοχλῇ τοὺς ἀνθρώπους, νὰ εἶνε ὁ  ὑποβολεὺς καὶ ἠθικὸς αὐτουργὸς ὅλων  τῶν ἐγκλημάτων ποὺ διαπράττονται πάνω  στὴ γῆ. Αὐτὸ πιστεύει ἡ Ἐκκλησία μας.  Αὐτὸς ἔβγαλε ἀπὸ τὸν παράδεισο τὸν Ἀδὰμ  καὶ τὴν Εὔα· αὐτὸς παρακίνησε καὶ  παρακινεῖ τοὺς ἀνθρώπους νὰ πέφτουν  στὴν πορνεία ἢ στὴ μοιχεία, καὶ ἄλλοι νὰ  κλέβουν, νὰ ἀδικοῦν, νὰ βάφουν τὰ χέρια  τους μὲ αἷμα… Αὐτὸς εἶνε ὁ πρωτεργάτης  τῆς ἁμαρτίας.

Γιὰ ἀρκετὸ διάστημα ὁ σατανᾶς ἦτο  κυρίαρχος στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων.  Ἀλλὰ ―εὐλογητὸς ὁ Θεός― ἦρθε ὁ Χριστὸς  στὸν κόσμο. Ἦρθε, ὅπως λέει ὁ  εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, «γιὰ νὰ καταλύσῃ  τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου» (Α΄ Ἰωάν. 3,8), γιὰ νὰ  γκρεμίσῃ τὸ κάστρο τοῦ σατανᾶ. Ἦρθε  καὶ νίκησε τὸν διάβολο. Ἡ πρώτη νίκη τοῦ  Χριστοῦ ἐναντίον του, ἦταν στὴν ἔρημο  τῶν πειρασμῶν (βλ. Ματθ. 4,1-11)· ἐκεῖ ὁ  Χριστὸς τὸν ἐνίκησε, καὶ ὁ σατανᾶς ἔφυγε  ἀπὸ κοντά του.

Ἀλλὰ τὸ τελικὸ χτύπημα καὶ ἡ τελικὴ  νίκη, τὸ Βατερλὼ οὕτως εἰπεῖν τοῦ  σατανᾶ, ὑπῆρξε ὁ Γολγοθᾶς. Ἐκεῖ ὁ  σατανᾶς συγκέντρωσε γραμματεῖς,  φαρισαίους, ὅλες τὶς δυνάμεις καὶ τὰ  ὄργανά του. Καὶ ἐκεῖ, πάνω στὸ σταυρό, ὁ  Ἐσταυρωμένος ἀντὶ νὰ νικηθῇ νίκησε! Ὁ  Γολγοθᾶς καὶ ἡ Ἀνάστασις ἔγινε ἡ  μεγάλη ἧττα τοῦ σατανᾶ. Γι᾿ αὐτὸ τὴ  νύχτα τῆς Ἀναστάσεως ἑορτάζουμε τὸ  θρίαμβο τοῦ Χριστοῦ ἐναντίον τοῦ  σατανικοῦ κόσμου καὶ διαβάζεται ἡ  ὑπέροχη ἐκείνη ὁμιλία τοῦ ἱεροῦ  Χρυσοστόμου ποὺ λέει· «Ἀνέστη Χριστὸς  καὶ πεπτώκασι δαίμονες», ἀνεστήθη ὁ  Χριστὸς καὶ ἔπεσαν οἱ δαίμονες.

Ἰδού λοιπόν, ἀγαπητοί μου, ποιό νόημα  ἔχει ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ μας, ὅτι εἶδε  τὸ σατανᾶ νὰ πέφτῃ σὰν ἀστραπή. Τὸν εἶδε  γιὰ πρώτη φορὰ ὅταν ἔπεσε ἀπὸ τὸ ὕψος  τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἀπὸ Ἑωσφόρος ἔγινε  σατανᾶς. Τὸν εἶδε καὶ ὅταν ἔπεσε κατὰ τὴν  ἡμέρα τῆς Σταυρώσεως, τὴ Μεγάλη  Παρασκευή, καὶ τὴν ἡμέρα τῆς ἐνδόξου  Ἀναστάσεώς του.
Ἔκτοτε ὁ σατανᾶς εἶνε ὁ μεγάλος  ἡττημένος. Ὁ Χριστὸς ὄχι μόνο ὁ διος  τὸν ἐνίκησε, ἀλλὰ δίνει τὴ νίκη αὐτὴ καὶ  σὲ ἄλλους. Σὲ ποιούς; Σ᾿ ἐκείνους ποὺ  πιστεύουν στὸ Χριστό, πιστεύουν  ἀκραδάντως ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ Θεός,  αὐτὸς ποὺ συνέτριψε τὸ κράτος τοῦ  διαβόλου. Τὸ λέει ὁ ίδιος· Θὰ δώσω δύναμι  σ᾿ αὐτοὺς ποὺ πιστεύουν νὰ πατοῦν ἐπάνω  σὲ φίδια καὶ σκορπιούς· «ἐπάνω ὄφεων  καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν  τοῦ ἐχθροῦ» (Λουκ. 10,19). Μεταφορικὴ εἶνε  ἐδῶ ἡ γλῶσσα τοῦ Χριστοῦ. Ποιοί εἶνε οἱ  ὄφεις; Εἶνε ἐκεῖνοι ποὺ μὲ τὸ φαρμάκι τῆς  γλώσσας τους προσβάλλουν, ὑβρίζουν  καὶ βλασφημοῦν τὸ Χριστὸ καὶ τοὺς ἁγίους.  Καὶ ποιοί εἶνε οἱ σκορπιοί; Εἶνε οἱ  ὕπουλοι. Ὅπως ὁ σκορπιὸς κρύβεται  κάτω ἀπὸ τὶς πέτρες καὶ δαγκώνει  ξαφνικὰ τὸν ἄνθρωπο, ἔτσι ὑπάρχουν καὶ  πρόσωπα ὕπουλα καὶ μοχθηρά, ποὺ μισοῦν  τὸ χριστιανισμὸ καὶ προσπαθοῦν νὰ  πλήξουν τὴ χριστιανική μας πίστι καὶ  ἠθική. Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς εἶπε σ᾿ ἐμᾶς τοὺς  Χριστιανούς· Ὅσο λίγοι καὶ ἂν ἦστε ἐπὶ  τῆς γῆς, μὴ φοβᾶστε (Λουκ. 12,32). Ἐγὼ  νίκησα τὸν διάβολο· ἔπεσε ὁ διάβολος.  Οὔτε σατανᾶς, οὔτε δαίμονες, οὔτε   μάγοι μποροῦν νὰ σᾶς βλάψουν. Καὶ ὅλοι  οἱ δαίμονες νὰ βγοῦνε ἀπὸ τὴν κόλασι  ―καὶ θά ᾿ρθῃ ἡ ὥρα ποὺ θὰ βγοῦν― μὲ ὅλα  τὰ τάγματα ταξιαρχίες καὶ μεραρχίες  τους, καὶ ἕνας ἀκόμη νὰ μείνῃς, μὴ  φοβᾶσαι, Χριστιανέ· θὰ νικήσῃς τὸ  σατανᾶ. Μπροστὰ στὴ δύναμι τοῦ Χριστοῦ  δὲν ἰσχύει τίποτε ἀπολύτως.

Μᾶς δίνει λοιπὸν μεγάλο θάρρος ὁ  Χριστός. Μᾶς λέει, ὅτι ἡ στρατιά του  εἶνε ἀήττητη, ὅτι κάθε Χριστιανὸς κοντά  του, ὅσο ἀγράμματος καὶ ἀδύνατος καὶ νὰ  εἶνε, εἶνε ἰσχυρὸς ἐν Χριστῷ, εἶνε  δυνατός, εἶνε ἱκανὸς νὰ συντρίψῃ «τὴν  δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ».

Μέσα στοὺς χίλιους ἀνθρώπους σήμερα  πόσοι πιστεύουν; Πρὶν λίγα χρόνια  πίστευε ἕνας στοὺς ἑκατό. Σήμερα  πιστεύει ἕνας στοὺς χίλιους. Καὶ ὅσο  προχωροῦν οἱ αἰῶνες, θὰ πιστεύῃ ἕνας  στοὺς δέκα χιλιάδες. Θὰ ἔρθῃ μέρα ποὺ  οἱ πιστοὶ θὰ εἶνε τόσο σπάνιοι ὅσο καὶ τὰ  διαμάντια.

Ὅσοι πιστοί, λοιπόν, ὅσοι πιστεύουμε  εἰλικρινὰ στὸν Κύριο, παίρνουμε θάρρος  ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. Μὴ φοβούμεθα.  Σαλπίζει ὁ ἀρχάγγελος σήμερα·  «Στῶμεν καλῶς», ἂς σταθοῦμε ἐπὶ τῶν  ἐπάλξεων, ἐπὶ τῶν ἱερῶν παραδόσεων.  Ὅσο ἰσχυροὶ κι ἂν εἶνε οἱ ἐχθροί μας,  ὁρατοὶ καὶ ἀόρατοι, ὅσο καὶ ἂν πολεμοῦν  τὸ εὐαγγέλιο καὶ τὴν Ἐκκλησία, ἡ  Ἐκκλησία εἶνε ἀήττητος. Αὐτοί θὰ  νικηθοῦν. Ὅποιος τὰ βάζει μὲ τὴν  Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, αὐτός θὰ γίνῃ  στάχτη.

Ἐμπρός, πιστοί, μὴ φοβᾶστε! Ἂς πολεμάῃ ὁ  διάβολος, ἂς ἀφρίζουν τὰ τάγματά του, ἂς  μένωνται οἱ ἄπιστοι. Ἐμπρός! ἡ νίκη θὰ  εἶνε δική μας. Δὲ᾿ θὰ νικήσῃ ὁ σατανᾶς·  ὁ σατανᾶς νικήθηκε. Ἐμπρός, πιστοί, μὲ  θάρρος! Μὲ τὴ βοήθεια τῶν ἁγίων ἀγγέλων  καὶ ἀρχαγγέλων προχωροῦμε, γράφουμε  τὴν ἱστορία. Οἱ δὲ ἀρχιστράτηγοι Μιχαὴλ  καὶ Γαβριὴλ ἂς εἶνε πάντοτε προστάται  ὅλου τοῦ κόσμου, ἰδιαιτέρως δὲ τῶν  πιστῶν, οἱ ὁποῖοι στὸν αἰῶνα αὐτὸ τῆς  διαφθορᾶς δίνουν τὴ μάχη ἐναντίον τῶν  σκοτεινῶν δυνάμεων. Ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου Φλωρίνης τὴν 8-11-1968 μὲ ἄλλο τίτλο.

 

Πηγή: Ακτίνες

Ο ρόλος των Ελλήνων, κυρίως σε σχέση με το Ευαγγέλιο

Κείμενο τού αγίου Νεκταρίου επισκόπου Πενταπόλεως, όπου επισημαίνεται ο κοσμοϊστορικός ρόλος τών Ελλήνων, κυρίως σε σχέση με το Ευαγγέλιο.

Είναι ένα κείμενο, που παραμένει επίκαιρο περισσότερο από έναν αιώνα μετά τη συγγραφή του.

Αξιότιμοι Κύριοι,

Το θέμα ταύτης της μελέτης μου προήλθεν εκ των μελετών, εις ας από τινών ετών ασχολούμαι. Οι Έλληνες συγγραφείς υπήρξαν το υποκείμενον των μελετών μου· ωρμήθην διά φλέγοντος πόθου, όπως αθροίσω παν ό,τι περί Θεού, περί ψυχής, και περί αρετής υγιές ειρήκασι, και θησαυρίσω τας σοφάς των σοφών Ελλήνων γνώμας εν ενί τεύχει προς διδασκαλίαν των περί τας μελέτας ασχολουμένων. Εκ της μελέτης ταύτης και της διευθετήσεως της ύλης επείσθην, ότι οι Έλληνες σοφοί εν όλω και εν μέρει υπήρξαν διδάσκαλοι της αληθείας, ότι ταύτης εγένοντο ερασταί και ταύτην επεζήτησαν, και ότι ο έρως της γνώσεως της αληθείας ην ο προς την αληθή φιλοσοφίαν αυτούς άγων· ούτος ήγαγε κατά μικρόν το Ελληνικόν έθνος προς την ευκρινεστέραν γνώσιν της αληθείας και τελευταίον προς την αποκαλυφθείσαν αλήθειαν.
  

Η Ελληνική φιλοσοφία εγένετο τη Ελληνική φυλή παιδαγωγός προς κατανόησιν της αποκαλυφθείσης αληθείας. Ο έρως προς την φιλοσοφίαν εγένετο έρως προς τον χριστιανισμόν, και η φιλοσοφία απέβη πίστις εις Χριστόν. Ο έρως άρα προς την αλήθειαν υπήρξεν ο λόγος, δι' ον η Ελληνική φυλή άμα τη εμφανίσει της αποκαλυφθείσης αληθείας εγένετο ταύτης εραστής και οπαδός και ενεστερνίσθη και ενεκολπώθη αυτήν και το αίμα αυτής αφειδώς υπέρ αυτής εξέχεεν. Επειδή λοιπόν τοιαύτη η Ελληνική φιλοσοφία και ούτος ο λόγος, δι' ον η Ελληνική φυλή πρώτη ησπάσθη τον χριστιανισμόν, διά τούτο έλαβον ως θέμα μελέτης την Ελληνικήν φιλοσοφίαν ως προπαιδείαν εις τον χριστιανισμόν, ως θέμα πολλής σπουδαιότητος διά τους Έλληνας.

ΙΙΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΩΣ ΙΙΑΙΔΑΓΩΓΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΙΙΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΝ

Ελληνική φιλοσοφία. Δύο λέξεις· αλλά λέξεις μεσταί μεγάλων και υψηλών εννοιών· εν αυταίς εγκολπούται η τελεία περί ανθρώπου έννοια· εν αυταίς συνάπτονται τα πέρατα της φιλοσοφικής ενεργείας· εν αυταίς περιλαμβάνεται το σύνολον των επιστημονικών αρχών· εν αυταίς εκφράζεται το πνεύμα της αναπτυχθείσης ανθρωπότητος· εν αυταίς χαρακτηρίζεται η τελεία του ανθρώπου εικών· εν αυταίς ομολογείται το μέγεθος του ανθρωπίνου νου· το ύψoς της ανθρωπίνης διανοίας, το βάθος των εννοιών, η ισχύς και το κάλλος του λόγου, η λεπτότης των διανοημάτων, η ευκρίνεια και η σαφήνεια αυτών, η δύναμις, η χάρις αυτών, και τέλος η θειότης του ανθρώπου. Η ελληνική φιλοσοφία είναι η θεμελιώδης αρχή της αληθούς αναπτύξεως και μορφώσεως, είναι ο παιδαγωγός του ανθρώπου, ο ποδηγέτης προς την ευσέβειαν. Αύτη εγένετο διδάσκαλος της αληθείας, διδάσκουσα τον άνθρωπον τις εστί, τις η εν τω κόσμω αποστολή αυτού, και τι δέον εργάζεσθαι, διδάσκουσα αυτόν την ύπαρξιν του Θεού, την σχέσιν αυτού προς το θείον, και την σχέσιν του Θεού προς τον άνθρωπον· διδάσκουσα τα θεία ιδιώματα και την συγγένειαν του ανθρώπου προς το θείον. Η Ελληνική φιλοσοφία εδίδαξεν την πρόνοιαν του Θεού προς την ανθρωπότητα και εγένετο διά των υγιών αυτής θεωριών παιδαγωγός της ανθρωπότητος εις Χριστόν.

Η φιλοσοφία είναι αληθώς αναφαίρετον κτήμα του Έλληνος· διαδιδομένη ανά τα έθνη προσηλυτίζει αυτά και καθιστά αυτά ελληνικά, ουδέποτε δε παύεται ούσα Ελληνική· οι οπαδοί αυτής, οι ομιληταί αυτής αποβάλοντες το ξένον και βάρβαρον περιβάλλονται το ελληνικόν και την ευγένειαν· η Ελληνική φιλοσοφία προώρισται ίνα καταστήση τους πάντας Έλληνας· εγεννήθη υπέρ του χριστιανισμού και συνεταυτίσθη μετ' αυτού, όπως εργασθή προς σωτηρίαν της ανθρωπότητος. Έλλην και φιλοσοφία εισί δύο τινά αναπόσπαστα· μαρτυρεί δε και ο Απόστολος των εθνών Παύλος λέγων: Έλληνες σοφίαν ζητούσιν. Ο Έλλην αληθώς εγεννήθη, ίνα φιλοσοφή· διότι εγεννήθη διδάσκαλος της ανθρωπότητος. Αλλ' εάν η φιλοσοφία εγένετο παιδαγωγός εις Χριστόν έπεται ότι ο Έλλην πλασθείς φιλόσοφος επλάσθη χριστιανός, επλάσθη ίνα γνωρίση την αλήθειαν καί διαδώ αυτήν τοις έθνεσιν.

Ναι ο Έλλην εγεννήθη κατά θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος της ανθρωπότητος· τούτο το έργον εκληρώθη αυτώ· αύτη ην η αποστολή αυτού· αύτη η κλήσις αυτού εν τοις έθνεσιν· μαρτύριον η εθνική αυτού ιστορία· μαρτύριον η φιλοσοφία αυτού· μαρτύριον η κλίσις αυτού· μαρτύριον αι ευγενείς αυτού διαθέσεις· μαρτύριον η παγκόσμιος ιστορία· μαρτύριον η μακροβιότης αυτού, εξ ης

δυνάμεθα αδιστάκτως να συμπεράνωμεν και την αιωνιότητα αυτού, διά το αιώνιον έργον του Χριστιανισμού μεθ' ου συνεδέθη ο Ελληνισμός· διότι ενώ όλα τα έθνη τα εμφανισθέντα επί της παγκοσμίου σκηνής ήλθον και παρήλθον, μόνον το Ελληνικόν έμεινε ως πρόσωπον δρων επί της παγκοσμίου σκηνής καθ' όλους τους αιώνας· και τούτο, διότι η ανθρωπότης δείται αιωνίων διδασκάλων· μαρτύριον τέλος η εκλογή αυτού μεταξύ των εθνών υπό της θείας προνοίας, όπως εμπιστευθή αυτώ, την ιεράν παρακαταθήκην την αγίαν πίστιν, την θρησκείαν της αποκαλύψεως και το θείον έργον της αποστολής αυτής, το αιώνιον έργον της σωτηρίας διά της διαπλάσεως απάσης της ανθρωπότητος κατά τας αρχάς της αποκαλυφθείσης θρησκείας. Το έργον τούτο αληθώς ανετέθη τη Ελληνική φυλή· τούτο μαρτυρείται υπό της ιστορίας· εν μόνον βλέμμα ριπτόμενον εις την ιστορίαν του χριστιανισμού επαρκεί όπως πιστώση την αλήθειαν ταύτην. Εν τη ιστορία του χριστιανισμού από της πρώτης σελίδος αυτής αναφαίνεται η της Ελληνικής φυλής εν τω χριστιανισμώ δράσις, και η κλήσις αυτής, ίνα αναλάβη το μέγα της αποστολής του χριστιανισμού έργον. Οι θείοι του Σωτήρος λόγοι "νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου", ότε ανηγγέλθη αυτώ, ότι Έλληνες ήθελον ιδείν αυτόν, ενείχον βαθείαν έννοιαν· η ρήσις ην προφητεία, πρόρρησις των μελλόντων· οι εκεί εμφανισθέντες Έλληνες ήσαν οι αντιπρόσωποι όλου του Ελληνικού έθνους· εν τη παρουσία αυτών διείδεν ο θεάνθρωπος Ιησούς το έθνος εκείνο, εις ο έμελλε να παραδώση την ιεράν παρακαταθήκην, ίνα διαφυλαχθή τη ανθρωπότητι. Εν τη επιζητήσει αυτών διέγνω την προθυμίαν της αποδοχής της εαυτού διδασκαλίας, διείδε την εαυτού δόξαν, την εκ της πίστεως των εθνών, και ανεγνώρισε το έθνος, όπερ προς τον σκοπόν τούτον προώριστο από καταβολής κόσμου.

Το Ελληνικόν έθνος αληθώς προς τον σκοπόν τούτον εκλήθη από καταβολής κόσμου και προς τούτον μαρτυρείται διαπεπλασμένον· ο Θεός εν τη θεία αυτού προνοία διέπλασεν αυτό οφθαλμόν του σώματος του συγκροτουμένου υφ' απάσης της ανθρωπότητος· ως όργανον τοιούτον εν τω σώματι της ανθρωπότητος ο Έλλην εκλήθη ίνα εργασθή και εν τω έργω της αναγεννήσεως.

Tο Ελληνικόν έθνος ένεκα της φυσικής αυτού ταύτης ιδιότητος απέβη αληθώς οφθαλμός ετάζων τα τε εμφανή και τα κεκαλυμμένα υπό του πέπλου του μυστηρίου· ητένισεν έκθαμβον προς το έκπαγλον κάλλος του κόσμου της δημιουργίας, και ανεζήτησε τον θείον αυτής δημιουργόν· αφοσιώθη εις την προσφιλή αυτώ έρευναν και ανεύρε τον θείον δημιουργόν εν τοις δημιουργήμασιν αυτού· η εικών του θείου καλλιτέχνου δημιουργού θείω δακτύλω εγγεγραμμένη εν τοις δημιουργήμασιν αυτού προσείλκυσεν αυτόν και αφήρπασεν. Η εικών του Θεού κατενοήθη εν μικρογραφία εν τη καλλιτεχνική κατασκευή των όντων, τοσούτω εν τη θαυμασία κατασκευή του μικρού θαλερού του ωραιοτάτου και τερψιθύμου ανθυλλίου, όσω και εν τη κατασκευή των μεγίστων δημιουργημάτων· η αναρίθμητος ποικιλία η από των ελαχίστων δι' απείρου σοφίας εκτυλισσομένη και προς τα μέγιστα καταλήγουσα, αποβαίνει τω φιλοσόφω απειροβάθμιος κλίμαξ, ης η κορυφή εν τω Ουρανώ, ην θαρραλέω βήματι αναβαίνων ανέρχεται αυτήν αδιαλείπτως τας βαθμίδας αμείβων, και μόνον προς ουρανόν ατενίζων αίρεται ολονέν από της γης, αποδυόμενος τον περιττόν γήινον φόρτον, και ζητεί να αποβή πνεύμα, όπως προσεγγίση τω θείω πνεύματι, ούτινος τον θρόνον τίθησιν εν Ουρανώ· εννοεί ότι μία αρχή, μία δύναμις, μία άπειρος σοφία, εν ον θείον αγαθόν εγένετο ο δημιουργός της θαυμαστής ταύτης δημιουργίας. Η κατανόησις του θείου εκ των θείων αυτού ιδιοτήτων γεννά εν αυτώ το συναίσθημα της αγάπης και της λατρείας· η καρδία αυτού πληρούται θείου τινός έρωτος και θερμαίνεται υπό θείου πυρός· αισθάνεται, ότι εν αυτώ, κατοικεί μυστική τις δύναμις, έλκουσα αυτόν προς το θείον· η ισχύς αυτής είναι ακατάληπτος αλλ' ισχυρά ως δύναμις θεία· κυριεύει αυτού και διευθύνει τας τε πνευματικάς αυτού και σωματικάς δυνάμεις κατά την ιδίαν βούλησιν· έχει βούλησιν ετέραν παρά την θέλησιν του αισθητικού ανθρώπου· αύτη εν αυτώ κρατεί και ευθύνει τα πάντα· περίεργον το φαινόμενον· τι τούτο, ερωτά, το γεννηθέν εν εμοί; τις η σχέσις εμού προς το θείον, προς ο η εν εμοί αύτη δύναμις σπεύδει ακατάσχετος, προς ο ζητεί να προσπελάση, προς ο τείνει να αφομοιωθή; Πώς η φύσις η εν εμοί υπετάγη τη υπερφυσική ταύτη δυνάμει; πώς δε εγώ ο φυσικός άνθρωπος εκουσίως υποτάσσομαι τη υπερφυσικότητι; χαίρω δε επί τη τοιαύτη υποταγή μάλλον ή επί τη φυσική των ορμών ελευθερία; τις λοιπόν ειμί εγώ ο εκ της γης προελθών και τον ουρανόν επιζητών; τις η σχέσις της γης προς τον Ουρανόν; των αισθητών προς τα υπέρ αίσθησιν; τις η σχέσις η εμή προς το θείον; διατί αγαπώ αυτό; διατί επιποθώ αυτό; διατί επιθυμώ να εξομοιωθώ προς αυτό; ειμί λοιπόν πνεύμα; ειμί λοιπόν ον τι υπερφυσικόν; αλλ' ιδού αποθνήσκω και ο τάφος καλύπτει το άπνουν και νεκρόν μου σώμα· πώς όμως o θάνατος αδυνατεί να με πείση ότι αποθνήσκω εις το παντελές; πώς έτι ελπίζω ότι ζωή αιώνιος μοι επιφυλάσσεται; πόθεν η πληροφορία αύτη περί αιωνίου ζωής; βλέπω ότι αποθνήσκω, και όμως πέποιθα ότι ζήσομαι εις αιώνα· ο βίος μου άπας τούτο μαρτυρεί· o βίος των ανθρώπων απάντων τούτο μαρτυρεί· οι άνθρωποι ζώσι διά την αιωνιότητα· ο άνθρωπος άρα έχει κοινήν την πληροφορίαν περί της αιωνιότητός του· η εν αυτώ οικούσα θεία εκείνη δύναμις η έλκουσα προς το θείον αύτη περί της αθανασίας και αιωνιότητός του εδίδαξεν αυτόν· αύτη μυστικώς επληροφόρησεν αυτόν, το δε κύρος του λόγου αυτής έπεισεν αυτόν. Ιδού ο λόγος της πίστεως αυτού προς την αθανασίαν. Είναι λοιπόν ο άνθρωπος ον αθάνατον, διότι νοεί το θείον, διότι έλκεται προς το θείον, διότι αγαπά το θείον, διότι λατρεύει το θείον, διότι πληροφορείται διά της εν αυτώ μυστηριώδους δυνάμεως υπ' αυτού του θείου.

Ο Έλλην λοιπόν διά της φιλοσοφίας εγνώρισε πρώτον την ύπαρξιν του θείου και είτα εαυτόν, οίος αληθώς εστί· διά της γνώσεως του Θεού έσχε τελείαν εαυτού γνώσιν· γνωρίσας δε εαυτόν έγνω την σχέσιν αυτού προς το θείον, την ευγένειαν αυτού, και έγνω ότι η προς το θείον αφομοίωσις είναι το πρώτιστον των καθηκόντων. Έγνω δ' ότι η εν τω κόσμω αποστολή του είναι η τελείωσις, η ανύψωσις αυτού από του υλικού κόσμου προς τον πνευματικόν· ότι ο πνευματικός κόσμος δέον εστί να ζωογονή τον υλικόν κόσμον, ότι το πνεύμα ανάγκη να επικρατήση της ύλης, ότι οι πνευματικοί νόμοι δέον εστί να ώσιν ισχυρότεροι των εν αυτώ φυσικών νόμων· ότι πρέπον εστίν εν αυτώ να επικρατώσιν ούτοι ως λογικοί· ότι ο άνθρωπος γίνεται τέλειος αφομοιούμενος τω Θεώ, και ότι αφομοιούται προς το θείον όταν κοσμήται υπό της ευσεβείας, της δικαιοσύνης, της αληθείας και της επιστήμης· διότι αληθώς αι αρεταί αύται κέκτηνται τελειωτικήν εν αυταίς δύναμιν· διότι η μεν ευσέβεια γίνεται προσπέλασις προς το θείον, η δε δικαιοσύνη, η αλήθεια, και η επιστήμη, γίνονται αυτώ εις εικόνα και ομοίωμα θείον.

Ο Έλλην γνωρίσας τις είναι και τις οφείλει να αποβή, σκοπόν έθετο την εαυτού τελείωσιν· εγένετο εραστής του πνεύματος και εδημιούργησε κόσμον πνευματικόν, εν ω ήθελε να ζη· η γνώσις του καλού, του αγαθού, του αληθούς και η έμφυτος προς τον πλησίον αγάπη ανέπτυξεν εν τη καρδία του Έλληνος τον πόθον της αυτομεταδόσεως, και ο Έλλην απέβη διδάσκαλος της ανθρωπότητος· ο Έλλην εζήτησε να αφομοιώση τους πάντας προς εαυτόν· ο Έλλην δεν εγεννήθη κατακτητής του σώματος, αλλά του πνεύματος, δεν εζήτησε δούλους αλλ' ελευθέρους. Τούτο ηγάπησε και η θεία αύτη αγάπη εγένετο το ελατήριον όλων των ορμών του· αύτη εμόρφωσε και τον εθνικόν αυτού χαρακτήρα, όστις διέμεινεν αναλλοίωτος.

Τοιούτος επλάσθη ο Έλλην και τοιούτος διαμορφώθη ο ηθικός αυτού χαρακτήρ. Ο τοιούτος χαρακτήρ δεν ηδύνατο ή να ενθουσιασθή εκ των αρχών του χριστιανισμού. Ο χριστιανισμός ην αγάπη επηγγέλλετο δε να διδάξη τους ανθρώπους την αλήθειαν υπό την τελείαν και πλήρη αυτής μορφήν, ενισχύση και ανυψώση την φιλοσοφίαν εις την υψίστην αυτής περιωπήν, αποκαλύψη αυτή τα μυστήρια τα κεκαλυμμένα μείναντα τη φιλοσοφία, παράσχη την λύσιν των αιωνίων προβλημάτων, άρη την αχλύν την περιβάλλουσαν τους οφθαλμούς της διανοίας των ανθρώπων, εγείρη αυτόν καθεύδοντα, απαλλάξη της δεισιδαιμονίας, συνδέση την ανθρωπότητα διά του δεσμού της αδελφικής αγάπης, αγάγη προς τον Θεόν, και σώση αυτόν της καταδυναστείας του αντιπάλου, χαριζόμενος εν μεν τω παρόντι βίω την αληθή ευδαιμονίαν, εν δε τω μέλλοντι την αιωνίαν μακαριότητα. Ο Έλλην ανευρών εν τω χριστιανισμώ τας αυτάς αρχάς και την εικόνα του τελείου, του ιδανικού αυτού, και τον μόνον διδάσκαλον τον δυνάμενον να διδάξη αυτόν παν ό,τι επεθύμει να γνωρίση, να μάθη, και ό,τι αυτός επόθει και επεζήτει, και ευρών αυτόν ερμηνευτήν των αισθημάτων αυτού, ενεκολπώθη αυτόν και περιέθαλψεν. Ο χριστιανισμός ως πρώτον δώρον αυτού εδωρήσατο αυτώ νέαν ζωήν· ο δε Έλλην υπεστήριξεν αυτόν διά των αγώνων και των αιμάτων του.

Η Ελληνική φιλοσοφία εποδηγέτει το Ελληνικόν έθνος εις τον χριστιανισμόν· ότι δε η Ελληνική φιλοσοφία τοιούτος υπήρξε ποδηγέτης μαρτυρεί και o ιερός πατήρ Κλήμης ο Αλεξανδρεύς λέγων: "ην μεν ουν προ της του Κυρίου παρουσίας εις δικαιοσύνην Έλλησιν αναγκαία· νυνί δε χρησίμη προς θεοσέβειαν γίνεται, προπαιδεία τις ούσα τοις την πίστιν δι' αποδείξεως καρπουμένοις· ότι ο πους σου φησίν (Παροιμ.) ου μη προσκόψη, επί την πρόνοιαν τα καλά αναφέροντος εάν τε ελληνικά η, εάν τε ημέτερα· πάντων γαρ αίτιος των καλών ο Θεός, αλλά των μεν κατά προηγούμενον, ως της τε διαθήκης της Παλαιάς και της Νέας· τοις δε κατ' επακολούθημα, ως της φιλοσοφίας· τάχα δε και προηγουμένως τοις Έλλησιν εδόθη τότε πριν ή τον Κύριον καλέσαι και τους Έλληνας· επαιδαγώγει γαρ και αυτό το Ελληνικόν, ως ο νόμος τους Εβραίους εις Χριστόν.

Προπαρασκευάζει τοίνυν η φιλοσοφία προοδοποιούσα τον υπό Χριστού τελειούμενον... μία γαρ η της αληθείας οδός αλλ' εις αυτήν καθάπερ εις αέναον ποταμόν εκρέουσι τα ρείθρα άλλα άλλοθεν".

Και αύθις ο ιερός πατήρ λέγει περί της Ελληνικής φιλοσοφίας· "αλλ' ει μεν μη καταλαμβάνει η Ελληνική φιλοσοφία το μέγεθος της αληθείας, έτι δε εξασθενεί πράττειν τας κυριακάς εντολάς, αλλ' ουν γε προκατασκευάζει την οδόν τη βασιλικωτάτη διδασκαλία, αμηγέπη σωφρονίζουσα, και το ήθος προτυπούσα και προστύφουσα εις παραδοχήν της αληθείας".

Ο Κλήμης δέχεται ότι παν ό,τι είπον υγιές οι φιλοσοφήσαντες, τούτο θείας οικονομίας ήτο έργον. Ιδού τι λέγει· "Ειτ' ουν κατά περίπτωσιν φασίν αποφθέγξασθαι τινά της αληθούς φιλοσοφίας τους Έλληνας, θείας οικονομίας η περίπτωσις· ου γαρ ταυτόματον εκθειάσει τις διά την προς ημάς φιλοτιμίαν, είτε κατά συντυχίαν, ουκ απρονόητος η συντυχία· ειτ' αυ φυσικήν έννοιαν εσχηκέναι τους Έλληνας λέγοι, τον της φύσεως δημιουργόν ένα γινώσκομεν, καθό και την δικαιοσύνην φυσικήν ειρήκαμεν κτλ.".

Ο Κλήμης ομιλών περί του έργου της Ελληνικής φιλοσοφίας δεικνύει τίνι τρόπω αύτη εποδηγέτει προς την αλήθειαν και ότι έργον αυτής και ο κατά του ψεύδους πόλεμος· "προσιούσα δε η φιλοσοφία η Ελληνική, ου δυνατωτέραν ποιεί την αλήθειαν, αλλ' αδύνατον παρέχουσα την κατ' αυτής σοφιστικήν επίχειρησιν, και διακρουομένη τας δολεράς κατά της αληθείας επιβουλάς, φραγμός οικείως είρηται και θριγκός είναι του αμπελώνος".

Ότι πάσα σοφία και δη και η Ελληνική φιλοσοφία από Θεού, μαρτυρεί και η Γραφή λέγουσα· "Απέστειλεν η σοφία τους εαυτής δούλους συγκαλούσα μετά υψηλού κηρύγματος επί κρατήρα οίνου λέγουσα· ος εστίν άφρων εκκλινάτω προς με…".

Ότι η Ελληνική φιλοσοφία είναι δώρο Θεού και ότι πάσα σοφία από Θεού εστίν, τούτο και εν Παροιμίαις λέγεται και εν τω Εκκλησιαστή και εν τω σοφώ Σειράχ. Εν Παροιμίαις κεφ. β' 3-10 φέρονται τα εξής· "εάν γαρ την σοφίαν επικαλέση και τη συνέσει δως φωνήν σου, την δε αίσθησιν ζητήσης μεγάλη τη φωνή, και αν ζητήσης αυτήν ως αργύριον, και ως θησαυρούς εξερευνήσης αυτήν, τότε συνήσεις φόβον Κυρίου και επίγνωσιν Θεού ευρήσεις· ότι Κύριος δίδωσιν σοφίαν, και από προσώπου αυτού γνώσις και σύνεσις· και θησαυρίζει τοις κατορθούσι σωτηρίαν, υπερασπιεί την πορείαν αυτών του φυλάξαι οδούς δικαιωμάτων, και οδούς ευλαβουμένων αυτόν διαφυλάξει".

Ο Κλήμης παραβάλλει την σοφίαν προς τον υετόν, τους δε φιλοσοφούντας προς τας ποικίλας βοτάνας της γης, αίτινες καίτοι υπό των αυτών ποτίζονται ναμάτων, εκάστη όμως προς την ιδίαν φύσιν τον χυμόν μεταβάλλει. Ιδού οι λόγοι αυτού: "Καταφαίνεται τοίνυν προπαιδεία η Ελληνική, συν και αυτή φιλοσοφία θεόθεν ήκειν εις ανθρώπους, ου κατά προηγούμενον, αλλ' ον τρόπον οι υετοί καταρρήγνυνται εις την γην την αγαθήν, και εις την κοπρίαν, και επί τα δωμάτια, βλαστάνει δ' ομοίως και πόα, και πυρός, φύεταί τε και επί των μνημάτων συκή, και ει τι των αναιδεστέρων δένδρων· και τα φυόμενα εν τύπω προκύπτει των αληθών".

Εντεύθεν δήλον ότι ο Κλήμης δεν παραδέχεται φιλοσοφίαν ειμή την υγιαίνουσαν. Τούτο δηλούται και εκ των εφεξής. "Ου μην απλώς πάσαν φιλοσοφίαν αποδεχόμεθα, λέγει" αλλ' εκείνην περί ης και ο παρά Πλάτωνι λέγει Σωκράτης. Εισί γαρ δη, ως φασί, περί τας τελετάς, ναρθηκοφόροι μεν πολλοί Βάκχοι δε παύροι· πολλούς μεν τους κλητούς, ολίγους δε τους εκλεκτούς αινιττόμενος· επιφέρει γουν σαφώς. Ούτοι δε εισί κατά την εμήν δόξαν, ουκ άλλοι ή οι πεφιλοσοφηκότες ορθώς· ων δη καγώ, κατά γε το δυνατόν, ουδέν απέλιπον εν τω βίω, αλλά παντί τρόπω προυθυμήθην καί τι ηνύσαμεν εκείσε ελθόντες, το σαφές εισόμεθα, εάν ο Θεός θέλη, ολίγον ύστερον.

Ο Κλήμης διακρίνει την αληθή φιλοσοφίαν της σοφιστείας και τα καλώς παρ' αυτής ειρημένα των μη καλώς ειρημένων· τούτο δείκνυται και εκ των εξής. "Φιλοσοφίαν ου την Στωικήν λέγω, ουδέ την Πλατωνικήν, ή την Επικούρειον τε και Αριστοτελικήν· αλλ' όσα είρηται παρ' εκάστη των αιρέσεων τούτων καλώς, δικαιοσύνην μετ' ευσεβούς επιστήμης εκδιδάσκοντα, τούτο σύμπαν το εκλεκτικόν φιλοσοφίαν φημί· όσα δε ανθρωπίνων λογισμών αποτεμόμενοι παρεχάραξαν, ταύτα ουκ αν ποτέ θεία είποιμ' αν".

Ο Ιερός Κλήμης την φιλοσοφίαν ταύτην ως υγιή θεωρεί ανωτέραν παντός ψόγου· διό ίνα προλάβη πάντα κατ' αυτής ψόγον εκ της παρερμηνείας χωρίων τινών της Ιεράς Γραφής ερμηνεύει ταύτα και λέγει. "Όταν η Γραφή λέγη περί των Ελλήνων σοφών φίλαυτοι και αλαζόνες", σοφούς λέγουσα η Γραφή, ου τους όντως σοφούς διαβάλλει, αλλά τους δοκήσει σοφούς. Κατά τούτων φησίν, απολώ την σοφίαν των σοφών και την σύνεσιν των συνετών αθετήσω".

Ο Κλήμης επί τοσούτον προβαίνει εν τη θεωρία αυτού ότι εκ του Θεού πάσα σοφία και ότι η θεία σοφία εφώτιζε και εποδηγέτει το ελληνικόν έθνος, ώστε φρονεί, ότι τα ιερά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης μετεφράσθησαν κατά θείαν πρόνοιαν Ελληνιστί, και τα της Καινής Διαθήκης εγράφησαν Ελληνιστί, όπως το Ελληνικόν έθνος το διά της φυσικής θεογνωσίας εις την εύρεσιν της αληθείας προδηγετηθέν, γνωρίση και την δι' αποκαλύψεως γνωσθείσαν τοις ανθρώποις αλήθειαν και δι' αμφοτέρων οδηγηθή προς την υψίστην αλήθειαν.

Ιδού ο Κλήμης τι λέγει περί της ερμηνείας των Ιερών Γραφών εν τη Ελληνική φωνή:

"Διά τούτο γαρ Ελλήνων φωνή ερμηνεύθησαν αι Γραφαί ως μη πρόφασιν αγνοίας προβάλλεσθαι δυνηθήναι ποτέ αυτούς, οίους τε όντας επακούσαι και των παρ' ημίν, ην μόνον εθελήσωσιν".

Εκ τούτων δηλούται ότι ο Κλήμης δέχεται θείαν πρόνοιαν προνοούσαν υπέρ των Ελλήνων όπως γνωρίσωσι την αλήθειαν και μη δι' άγνοιαν της Εβραϊκής γλώσσης αγνοήσωσι την αποκαλυφθείσαν αλήθειαν και πλανηθώσι της ευθείας της αγούσης εις την εαυτών αποστολήν. Προς την γνώμην ταύτην και ημείς συντασσόμεθα· και αληθώς, δύναταί τις να ερωτήση· διατί Ελληνιστί να γραφώσιν αι Γραφαί και ουχί Ρωμαϊστί; ή εν άλλη τινί γλώσση; Η θεία πρόνοια υπέρ αυτού πάντως έσχε λόγον την εκλογήν του Ελλην. έθνους από της εμφανίσεώς του διά τον χριστιανισμόν. Πάντως το Ελλην. έθνος είχε κληθή ίνα εργασθή υπέρ του χριστιανισμού και διά τούτο η υπέρ αυτού πρόνοια προς γνώσιν της αποκαλυφθείσης αληθείας διά τε της φιλοσοφίας και της Αποκαλύψεως· ήδη δυνάμεθα να είπωμεν ότι η φιλοσοφία εποδηγέτει το Ελληνικόν εις Χριστόν όπως αναδείξη αυτό κατάλληλον όργανον προς διάδοσιν των θείων αυτού αρχών.

Και τοιαύτη η εμή πεποίθησις. Επειδή όμως ενδεχόμενον να υπάρχωσι τινές φρονούντες ότι η Ελληνική φιλοσοφία είναι η έκφρασις της ισχύος της ανθρωπίνης διανοίας και το τέλος και ο σκοπός των ενεργειών του πνευματικού βίου του ανθρώπου εν ω η πλήρωσις των πνευματικών αναγκών του ανθρώπου και το πλήρωμα των εγκαρδίων αυτού πόθων, το φέρον την ευδαιμονίαν και την μακαριότητα, επιχειρούμεν διά βραχέων να υποδείξωμεν τους λόγους δι' ους η Ελληνική φιλοσοφία δεν ηδύνατο να η σκοπός, αλλά συναίτιον αίτιον και ποδηγέτης προς τον σκοπόν.

Περί του ζητήματος τούτου ο Ιερός Κλήμης ιδού τι λέγει:

"Η φιλοσοφία ζήτησις ούσα της αληθείας προς κατάληψιν της αληθείας, συλλαμβάνεται ουκ αιτία ούσα καταλήψεως, αλλά συν τοις άλλοις (αιτίοις) αιτία και συνεργός, τάχα δε και συναίτιον αίτιον· ως δε ενός όντος του ευδαιμονείν αιτίαι τυγχάνουσιν αι αρεταί, πλείονες υπάρχουσαι... ούτω μιάς ούσης της αληθείας πολλά τα συλλαμβανόμενα προς ζήτησιν αυτής".

Αληθώς η Ελληνική φιλοσοφία ήτο συναίτιον αίτιον και συνεργός και αιτία καταλήξεως της αληθείας, ουχί δε αυτή η αλήθεια, ήτις

ηδύνατο να θεωρηθή το τέρμα των ενεργειών της ανθρωπότητος και το τέλος και ο σκοπός της δράσεως αυτής. Εν τη καρδία του ανθρώπου εναπελείπετο πάντοτε τι κενόν, όπερ η φιλοσοφία ηδυνάτει να πληρώση· η φιλοσοφία ου μόνον δεν εγίνετο πληρωτική του κενού της καρδίας, αλλά μάλλον εμεγέθυνε αυτό ανευρίσκουσα μεν τον Θεόν εν τοις δημιουργήμασι και αναπτύσσουσα εν τη καρδία τον προς αυτόν έρωτα, αδυνατούσα όμως να προσπελάση αυτώ και εγκολπωθή αυτόν· η φιλοσοφία, λέγει ο Κλήμης, έβλεπε την εικόνα της αληθείας ως εν εσόπτρω ως φαντασία καθοράται εν τοις ύδασιν, και διά διαφανών και διαυγών σωμάτων· η ανθρωπότης όμως ήθελε να ίδη καθαρώς, επεζήτει την μετά του θείου ένωσιν· η δε φιλοσοφία ηννόει μεν τον Θεόν εκ των θείων αυτού ιδιοτήτων, συνησθάνετο το άπειρον αυτού μεγαλείον, αλλ' έβλεπεν αυτόν ως εν εικόνι, ηδυνάτει δε να ενώση τον άνθρωπον μετά του θείου. Η διά της φιλοσοφίας νόησις των θείων ιδιοτήτων εδίδαξεν τον άνθρωπον τας ηθικάς αρετάς όπως δι' αυτών αφομοιωθή προς το θείον· αλλ' η διδασκαλία μόνη ηδυνάτει να ανυψώση τον άνθρωπον μέχρι τού θρόνου του Θεού προς ον επεθύμει να φθάση ίνα ίδη αυτόν πρόσωπον προς πρόσωπον· ηδυνάτει, διότι ηδυνάτει να άρη το μεσότειχον το ανεγερθέν υπό της αμαρτίας μεταξύ Θεού και ανθρώπων· ηδυνάτει, διότι ηδυνάτει να διαπλάση τον υπό της αμαρτίας διαφθαρέντα άνθρωπον στερουμένη θείας διαπλαστικής δυνάμεως· ηδυνάτει, διότι εστερείτο θείου κύρους· ηδυνάτει, διότι εστερείτο πίστεως πληροφορούσης μυστικώς την καρδίαν προς αποδοχήν της διδασκαλίας άνευ επιφυλάξεως· ηδυνάτει, διότι εστερείτο ελπίδος αϊδίου, αμειώτου, καθαράς παντός φόβου, πάσης μεταμελείας, ελπίδος εχούσης εν εαυτή το πλήρωμα της ευδαιμονίας· ηδυνάτει, διότι εστερείτο δυνάμεως προς ανακούφισιν των καρδιών της πασχούσης ανθρωπότητος· ηδυνάτει, διότι εστερείτο της ισχύος της Χριστιανικής αγάπης της αμειβομένης υπό της θείας αγάπης της δαψιλευούσης την ευδαιμονίαν και μακαριότητα· ηδυνάτει, διότι εστερείτο πίστεως πληροφορούσης την καρδίαν των οπαδών αυτής περί της απολύτου αληθείας των εαυτής αρχών· ηδυνάτει, διότι εστερείτο θείας δυνάμεως ελκούσης την ανθρωπότητα εις εαυτήν· ηδυνάτει, διότι εστερείτο δυνάμεως πειθούσης εν τε τοις λόγοις και τοις έργοις· ηδυνάτει, διότι εστερείτο της μεγαλουργού δυνάμεως της εκθαμβούσης και καταπληττούσης· ηδυνάτει, διότι εστερείτο των εκ των άνωθεν μαρτυρίων προς πίστωσιν της αληθείας των εαυτής λόγων· ηδυνάτει, διότι εστερείτο θείων χαρισμάτων δαψιλευομένων τοις οπαδοίς υπό του ουρανού· ηδυνάτει, διότι εστερείτο των καρπών της χάριτος του αγίου Πνεύματος· ηδυνάτει, διότι εστερείτο αγιασμού και της μεταδοτικής τούτου δυνάμεως· ηδυνάτει τέλος, διότι εστερείτο θείας αποκαλύψεως και θρησκευτικού κύρους επαναπαύοντος τας καρδίας των οπαδών αυτής. Τούτων δε απάντων εδέετο η ανθρωπότης όπως πεισθή, όπως βαδίση την ευθείαν οδόν, αποστή της πλάνης, αναπλασθή, και τύχη της μακαριότητος· η ένδεια αύτη της φιλοσοφίας καθίστα αυτήν ανίσχυρον ίνα αποβή ο σκοπός και το τέλος του πνευματικού του ανθρώπου βίου· εντεύθεν η πεποίθησις ημών ότι η φιλοσοφία εγένετο παιδαγωγός εις τον Χριστιανισμόν εν ω ευρίσκετο το πλήρωμα των ελλείψεων της φιλοσοφίας, και η τελεία ικανοποίησις των πόθων της καρδίας του ανθρώπου και ουχί σκοπός και τελικόν όριον.

Ότι η Ελληνική φιλοσοφία δεν ηδύνατο να είναι ο σκοπός και τελικόν όριον του πνευματικού βίου του ανθρώπου και το πλήρωμα των πόθων της καρδίας αυτού δείκνυται και εκ της αδυναμίας όπως λύση και τα εξής τρία σπουδαιότατα ζητήματα τα απασχολήσαντα απ' αιώνων το πνεύμα της ανθρωπότητος, και πείση αυτήν αδιστάκτως περί της αληθείας των εαυτής λόγων. Η ανθρωπότης επεθύμει να γνωρίση και πιστεύση τον αληθή Θεόν, διότι ησθάνετο την ανάγκην να προσπελάση αυτώ· επεθύμει να γνωρίση και πεισθή περί της αξίας εαυτού και της σχέσεως αυτού προς το θείον· και τρίτον επεθύμει να γνωρίση τα περί της αιωνιότητός του. Η φιλοσοφία ηδύνατο να αγάγη τους φιλοσοφούντας προς την αλήθειαν ως και να φανερώση αυτοίς την εικόνα της αληθείας ως εν εσόπτρω και διά σωμάτων διαυγών και διαφανών, αλλ' ηδυνάτει διδάσκουσα περί αυτών να πείση, και άρη το βάρος το επιβαρύνον τας καρδίας των ανθρώπων· προς τα ζητήματα ταύτα συνεδέετο άπας ο ηθικός και πνευματικός βίος του ανθρώπου, πάσα η εν τω βίω αυτού δράσις. Ο άνθρωπος επεθύμει να πληροφορηθή και βεβαιωθή όπως κανονίση τον ηθικόν αυτού βίον· διότι ουδείς επί αβεβαίων και σαλευομένων αρχών, αρχών μάλιστα στερουμένων θείου κύρους οικοδομεί στερρώς τον εαυτού ηθικόν βίον· η φιλοσοφία εδίδαξεν υγιείς θεωρίας, αλλ' ουδείς επείσθη να κανονίση τον εαυτού βίον προς τας καλάς θεωρίας διά την έλλειψιν θείου κύρους και ενδομύχου πληροφορίας· o άνθρωπος επεζήτει πληροφορίας εζήτει την απόδειξιν της αληθείας της διδασκαλίας της φιλοσοφίας· η δε απόδειξις έλειπεν. Η απαίτησις αύτη, απαίτησις του πνεύματος και της καρδίας του ανθρώπου, ούσα το προοίμιον της συγκαταθέσεως της καρδίας και του νου προς άσκησιν ηθικού βίου, ουχί δε και το μέσον προς κατόρθωσιν, διότι απητούντο πάντα, όσα ανωτέρω εδείξαμεν, υπήρξεν ο σκόπελος προς ον ευθύς εξ αρχής άμα αναγομένη πλησίστιος και εναυάγει προσαράσσουσα η φιλοσοφία. Η υπό της ιστορίας μαρτυρουμένη αδυναμία και ανικανότης προς ηθικοποίησιν της ανθρωπότητος και προς

ικανοποίησιν των ακορέστων πόθων της καρδίας και των απαιτήσεων του νου, δεικνύει το ανεπαρκές της φιλοσοφίας προς το μέγα έργον του φωτισμού και της διαπλάσεως της ανθρωπότητος. Η ανθρωπότης εζήτει θείαν αποκάλυψιν όπως μάθη την αλήθειαν και βεβαιωθή και πεισθή· η ανθρωπότης εδείτο θείου διαπλάστου· η δε φιλοσοφία εστερείτο τούτων. Η ανθρωπότης εύρεν ταύτα εν τω χριστιανισμώ προς ον εποδηγέτει η Ελληνική φιλοσοφία· αύτη η εμή περί του ζητήματος τούτου ταπεινή γνώμη.

Εν Αθήναις τη 17 Ιουνίου 1896.

Ο Πενταπόλεως ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ

Πηγή: Αγάπη εν Χριστώ